Dit is de kop van een artikel die ik las in de Trouw van afgelopen vrijdag. Sinds het lezen van dat artikel vraag ik me af of dit echt zo is. Of ik dat ook vind. Is het echt zo moeilijk om een remedie te vinden tegen burn-out? Zo ga ik maar eens op onderzoek in mezelf en als stress- en burn-outcoach.
Wat zijn in het verleden oorzaken geweest die ten grondslag lagen aan mijn eigen stress en burn-out? Welke valkuilen lagen en liggen nog steeds bij mij op de loer? Wat doe ik om met stress te dealen en veerkrachtig te zijn? Wat is voor mij een goede remedie? Naast mijn reflectie op mezelf passeren ook verschillende cliënten de revue.
Een van die cliënten is een 38 jarige vrouw die me opbelde of ze direct langs mocht komen. Haar leidinggevende had haar naar huis gestuurd. Ze kon op het werk alleen nog maar huilen, was uitgeput, durfde geen presentatie meer te geven voor het bestuur, en kon zich niet meer concentreren op haar werk. Onlangs stond ze met haar auto op een kruispunt en wist ze echt niet meer welke kant ze op moest rijden. De route die ze moest nemen wist ze heus wel. Dat was het probleem niet. Ze vond ook dat ze tekortschoot als moeder. Ze kon zich niet meer herinneren wanneer ze voor het laatst met een activiteit van haar kinderen op school mee was gegaan. Terwijl ze die uitjes best leuk vond. Wanneer had ze voor het laatst getekend in haar tekenboek? Sinds de middelbare school had ze tekenen altijd leuk gevonden. Nu weet ze echt niet meer wat ze leuk vindt om te doen. Ze is moe en verdrietig. Naast haar werk als docente en haar gezin is ze ook heel actief in het verenigingsleven. Ze zit in het bestuur van de Oranjevereniging.
Inspanning en herstel
Omdat deze vrouw echt uitgeput was heeft ze eerst gewerkt aan herstel van energie. Dat betekent niet op de bank liggen en wachten tot het over is, maar actief te werken aan herstel door activiteiten te ondernemen die ontspanning geven en zorgen voor energie. Voor haar betekende dit dat ze o.a. ging lummelen, uitrusten, wandelen, in bad gaan, massage, en haar hobby tekenen weer ging oppakken. Ze is even gestopt met werken. Dit was echt te veel. Ook is ze tijdelijk gestopt als bestuurslid van de Oranjevereniging. Dit vond ze niet fijn, want het was ook zo leuk. Wat niet alleen zij vergeten was, maar wij allemaal soms weleems vergeten, is dat leuke dingen ook energie kosten! Verjaardagsfeestjes bezoeken deed ze niet meer en haar man ging voortaan koken. Behalve groentesoep maken, dat kon ze zelf nog wel. Kortom de energieslurpers schrappen, uitstellen of delegeren en de rustgevers en energiegevers vergroten. Deze vrouw heeft hard(t) gewerkt aan haar herstel van energie.
‘Ja’ zeggen
Na een aantal weken nam haar energie toch weer af. Ze was in de valkuil getrapt om haar hele week alsnog vol te plannen met activiteiten, terwijl ze niets eens aan het werk was. Ze realiseerde zich dat zelfs nu ze thuis zat en vrijgesteld was van werk ze nog de hele dag in actie kon zijn met boodschappen, de was doen, huishouden, kinderen etc. Dat was het moment waarop ze zich realiseerde dat het nu tijd werd om aan zichzelf te denken en goed voor zichzelf te gaan zorgen. Om ‘Ja’ te zeggen tegen zichzelf en te accepteren dat ze een burn-out had. Om ‘Ja’ te zeggen tegen het feit dat ze het nu allemaal even niet meer kon. ‘Ja’ zeggen tegen het verdriet om haar moeder die ze op 15 jarige leeftijd verloren had. ‘Ja’ zeggen tegen het feit dat ze nu niet weet of ze het werk nog wel zo leuk vindt. Ze heeft in haar leven veel ‘ja’ gezegd tegen de mensen en dingen om haar heen en ‘nee’ tegen zichzelf. Ze had in haar leven veel gedaan waardoor ze de verbinding met zichzelf kwijtgeraakt was. Ze was vergeten ‘Ja’ te zeggen tegen zichzelf. Een hele diepe ‘Ja’. Want ‘Ja’ zeggen is een grote levensbeweging die er voor zorgt dat je je werkelijk verbindt met jezelf, met wie jij bent, met je kwaliteiten en valkuilen, met je (on)hebbelijkheden. Om je vanuit de verbinding met jezelf je te kunnen verbinden met jouw roeping.
Levenslijn
Tijdens het maken van haar levenslijn vertelde ze over het overlijden van haar moeder toen ze 15 jaar oud was. Hoe ze toen voor haar vader en broertje is gaan zorgen. Hoe ze geleerd heeft om eerst aan de ander te denken, voor de ander te zorgen en pas daarna aan haarzelf te denken en voor zichzelf te zorgen. Ze vertelde over haar innige band met haar moeder, hoezeer ze aan haar gehecht was. Over het gemis en het verlies. Ze vertelde ook over hoe dit nu van invloed was op het ontstaan van burn-out. Altijd maar sterk moeten blijven, jezelf groot houden. Altijd bezig zijn met werk, het gezin en het verenigingsleven. Want ja, stel eens voor als je tijd zou hebben om te voelen hoe het echt met haar was, nu op dit moment.
Conclusie
Ik herken wel dat het niet altijd even gemakkelijk is om de juiste remedie te vinden. Er zijn namelijk veel zaken van invloed op het ontstaan en herstel van een burn-out. Ik spreek van herstel omdat na inspanning altijd herstel moet volgen, zodat je goed kunt blijven balanceren en veerkrachtig kunt zijn en kunt blijven. Zodat je de energie hebt om daarna te onderzoeken wat de echte oorzaak is van jouw burn-out. Met herstel van energie kom je een heel eind, maar als je geen onderzoek doet naar hoe het komt dat je een burn-out hebt dan is de kans groot dat je in de toekomst weer een burn-out krijgt. Als je weet wat de oorzaken van de burn-out zijn dan weet je ook wat een goede remedie is. Als de oorzaak een slechte verstandhouding tussen de coachee en de leidinggevende is dan zorg je dat er een herstelgesprek plaatsvindt. Als de oorzaak is dat de coachee zich alleen maar aanpast aan anderen en dat hij/zij niet in verbinding met zichzelf is dan ga je met coachee aan de slag om zich bewust te zijn van zijn/haar lichaam, om te voelen en ervaren wat hij/zij wil. De verbinding met zichzelf te herstellen. Als de oorzaak van de burnout verlies is dan heb je het daar over met je coachee en kijk je samen wat het verlies is en hoe deze coachee alsnog afscheid kan nemen en kan rouwen om zich zo uiteindelijk weer te kunnen verbinden met zichzelf met het verlies dat er is geweest.
In mijn praktijk kom ik de thema’s en de remedies die in dit artikel genoemd worden zeker tegen, zoals de belangrijke rol van de leidinggevende, hechting, verlies, niet vervuld worden van belangrijke waarden. Hier besteed ik dan ook aandacht aan en ga ik mee ‘aan het werk’. En uiteindelijk heb ik ondervonden dat ‘Ja’ zeggen tegen jezelf, met alles erop en d’r aan echt rust en verbinding geeft met jezelf en de mensen om je heen. En die remedie is een diepe en grote levensbeweging en een prachtig proces. Geen quick fix dus.
